شورای علمای شیعه‎ی افغانستان

شورای علمای شیعهی افغانستان

e Shiah Clergymen Council of Afghanistan

 

شورای علمای شیعهی افغانستان

e Shiah Clergymen Council of Afghanistan

 

 

 

نوع: سازمان

گرایش: اسلامی

موسس: محمدآصف محسنی

کشور: افغانستان

پیش از آن‌که به معرفی شورای علمای شیعه‌ی افغانستان پرداخته شود ذکر این نکته لازم است که علما و روحانیون در جوامع اسلامی و به‌خصوص در میان شیعیان جایگاه بسیار شامخ و ویژهای دارند که این جایگاه بیشتر ناشی از اهمیتی است که آموزههای اسلامی و باورهای مذهبی در تمامی ابعاد زندگی مسلمانان دارد. تاریخ، فرهنگ و تمدن کشورهای اسلامی با دین اسلام شکل گرفته و پیوند ناگسستنی دارد و علمای مسلمان در ایجاد این فرهنگ و تمدن و مبارزه با ستمگران و زور گویان و دفاع از آزادی و عدالت انسانی نقش به‌سزایی داشته و همواره پیشتاز بوده اند.
این پیشتازی در جامعه‌ی شیعه به دلیل پویایی فقه جعفری بیشتر مشهود است و به همین دلیل شیعیان همواره مغضوب ستمگران مسلمان و غیر مسلمان و به‌خصوص قدرت‌های استکباری قرار گرفته و می‌گیرند. حضرت امام خمینی (قدس
الله) در رابطه با جایگاه و اهمیت فقه اسلامی در زندگی انسان چنین می‌فرمایند:« فقه تئوری واقعی و کامل ادارهی انسان و اجتماع از گهواره تا گور است. هدف اساسی این است که ما چگونه ‌می‌خواهیم اصول محکم فقه را در عملِ فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم برای معضلات جواب داشته باشیم و همه‌ترس استکبار از همین مسأله است که فقه و اجتهاد جنبه عینی و عملی پیدا کند و قدرت خود را بر مسلمانان به وجودآورد.»
متأسفانه به دلایل مختلف که مجال ذکر آن
ها در این جا نمیباشد، علمای افغانستان اعم از شیعه و سنی نتوانستند آن‏طوری که شایسته و بایسته است به مسؤولیتهای شان عمل کنند و ناتوانی علما سبب شد که سه قشر خطرناک در جامعهی روحانیت افغانستان شکل گرفته و نفوذ کنند و حتی در بعضی موارد زمام امور دینی و سیاسی مردم را در دست بگیرند. یکی قشر متحجر و کم سواد، دیگری قشر فرصت طلب و دین فروش و سومی منحرفینی که به اسلام یا اعتقاد ندارند و یا التقاطی هستند و تولیدات فکری مسیحیت صهیونیستی و مستکبران غربی را نشخوار میکنند.
در حال حاضر، در جامعه
ی شیعه‌ی افغانستان سیاست و ثروت، رسانه و تبلیغ به عنوان مؤلفه‏های قدرت تا حدی زیادی در اختیار قشر دومی و سومی قرار دارد. این اقشار با سوء استفاده از اعتبار دین و روحانیت زمانی بر گردهی مردم سوار شدند که علما و روحانیون شیعه پس از قرن‌ها تحقیر و تحمل رنج و محرومیت در پرتو قیام امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به رهبری روحانیت شیعه، تازه زمینهی نفس کشیدن برای شان فراهم شده بود که غدهی سرطانی قشر سوم در میان آنها جان گرفت و نه تنها جامعهی شیعی حتی کل جامعهی افغانستان را مسموم ساخت.
در چنین شرایطی باز سازی، پاکسازی و تقویت روحانیت و به‌خصوص روحانیت تشیع در افغانستان یک ضرورت مبرم است و تشکیل شورای علمای شیعه می
تواند مثمر ثمر باشد، اما برخی اعضای تشکیل دهندهی این شورا را افرادی از سه قشر پیش گفته بخصوص از قشر دوم و سوم تشکیل می‏دهند که مایهی نا امیدی هستند. با آن هم نفسِ تشکیل این شورا کار بسیار پسندیده‌ای است و بر علما و طلبههای متعهد و متدین است که این شورا را تقویت و هدایت کنند تا مشکلات جامعهی تشیع کاهش یابد. با ذکر مقدمهی پیش گفته در اینجا به معرفی مختصر شورای علمای شیعهی افغانستان پرداخته میشود.
شورای علمای شیعه
ی افغانستان، توسط آیت‏الله شیخ محمدآصف محسنی، از علمای بزرگ شیعه، تأسیس و در سال 1383 در لیست سازمان‌های اجتماعی افغانستان ثبت شده است. متن «اهداف و اساسنامهی شورای علمای شیعهی افغانستان»، مصوب دومین مجمع عمومی (2/7/1383) به این شرح است : « بسم‌الله الرحمن‌الرحیم.

 
فصل اول: هویت


ماده
ی یکم: نام این تشکیلات شورای علمای شیعهی افغانستان است که در مقام اختصار «شورای علما» گفته میشود.


ماده
ی دوم: شورای علمای شیعهی افغانستان نهاد مستقل و غیر وابسته به دولت و احزاب سیاسی میباشد و کلیه‌ی علمای شیعهی افغانستان که واجد شرایط باشند میتوانند در آن عضویت یابند.
تبصره: شرایط عضویت توسط شورای اجرایی مشخص می
گردد.

 
ماده
ی سوم: منابع مالی شورای علما توسط جمع آوری ذکات، سهم امام (ع) و کمکهای تبرعی افراد خیر و مؤسسات خیریه‌ی افغانی تأمین میگردد.

 
ماده
ی چهارم: اموال شورای علما در فرض انحلال، در کابل به حوزهی علمیهی خاتم النبیین (ص) و در ولایات به مدارس دینی داده میشود.

 
فصل دوم: اهداف


ماده
ی پنجم: شورای علمای شیعهی افغانستان به‌منظور اهداف ذیل تشکیل شده است:


1- منسجم شدن علمای شیعه‌ی افغانی.

 
2- تقویت مراکز فرهنگی و تبلیغی و بلند بردن سطح فکری مردم.


3- ارشاد بهتر و صحیح مردم در زمینه
های اعتقادی و عملی شریعت و مکارم اخلاقی.


4- مبارزه با فحشا و منکرات و مطلق مفاسد اخلاقی.


5- سازمان دادن و نظم بخشیدن به مدارس دینی شیعه و نظارت بر آن‌ها.


6- تبیین درست و دقیق معارف اسلامی بر اساس استدلال صحیح و عرضه
ی آنها به اسلوب روز.


7- معرفی مرجع معتبر تقلید و جلوگیری از تشتت تقلید مکلفین و تشخیص عید سعید فطر و اول رمضان و سایر ایام مذهبی برای سهولت تکلیف مؤمنین.


8- ایجاد رابطه و تماس با مراکز علمی، دینی و علوم بشری در داخل و خارج کشور به اجازه
ی مقامات ذی‌صلاح دولت جمهوری اسلامی افغانستان.

 
9- تلاش در جهت تقریب بین مذاهب اسلامی، بوسیله
ی تشکیل انجمنهای اخوت اسلامی بین علمای شیعه و سنی.


10 – ایجاد مراکز تحقیقاتی علمی.


11- تلاش در جهت بهبود وضعیت اقتصادی مردم.

 
12- حمایت از مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه
ی مردمی به منظور کمک به ایتام و مریضان و درماندگان.

 
13- تلاش در جهت حل عادلانه
ی مشکل هزاره جات با کوچی‏ها.


14- تلاش برای اقناع مقامات ذی‌صلاح برای رسمیت فقه شیعه برای اهل تشیع در مورد حقوق مدنی و غیره، به علاوه
ی احوال شخصی و غیره و به تعبیر دیگر تلاش برای رسمیت مذهب جعفری بطور کامل برای شیعیان افغانی.


15- تلاش در اقناع دولت و شورای ملی در جهت توزیع عادلانه
ی عایدات دولتی به همه ولایات به تناسب نفوس.


16- تلاش در اقناع دولت و شورای ملی در جهت تعدیل واحد های اداری به تناسب نفوس در سراسر کشور.
17- سعی در اقناع وزارت معارف به تطبیق ماده
ی چهل و پنجم قانون اساسی در کتب درسی مکاتب و لیسهها و غیره.

 
18 - تلاش در جدایی محاکم جعفری و تقرر قضات شیعه و تقرر دو تن از علمای شیعه در شورای عالی قضا بوسیله
ی اقناع دولت و استره محکمه [= دادگاه عالی] و شورای ملی.
19 – نظارت و تولیت تمام اماکن تبلیغ و مدارس دینی و مساجد و سایر موقوفات مربوط به اهل تشیع در سراسر افغانستان، پس از اقناع دولت.


20 – سازماندهی و نهادینه سازی تبلیغ دینی و تدریس و ... تحت نظر شورای علما.

 
21- کنترل و نظارت بر ساختن مطلق اماکن دینی.


22- قرار گرفتن خمس و ذکات و رد مظالم و سایر وجوه در اختیار شورای علما و یا به اجازه
ی کتبی در مورد خاص پس از تحصیل اذن از مرجع تقلید.

 
23- پرداخت شهریه برای علما بر فرض تطبیق ماده
ی بیست و دوم.


24- قرار دادن منابر، مدارس و مساجد در اختیار اهل علم بر اساس لیاقت علمی و تقوا.


25- ممنوع قرار دادن فعالیت اهل علم فاسد و مفسد در امور دینی.


26- تعیین متون درسی و نصاب درسی.

 
27- همکاری با حوزه
های بزرگ علمی که محصلین شیعه آن‏جا برای تحصیل علوم حضور دارند.


فصل سوم : ساختار تشکیلات


ماده
ی ششم: تشکیلات شورای علما دارای ساختار ذیل است:


ا- مجمع عمومی.


2- شورای اجرائیه.


3- نمایندگی
های شورا در حوزههای علمیهی خارج از کشور که به اجازهی مقامات ذی‌صلاح دولت جمهوری اسلامی افغانستان اعم از برادران و خواهران ایجاد گردیده اند.

 
4- نمایندگی
های شورا در مزاکز ولایات و ولسوالی [= فرمانداری] ها اعم از برادران و خواهران.


مجمع عمومی

 
ماده
ی هفتم: مجمع عمومی در شرایط فعلی متشکل است از : 1- حد اقل سی نفر و حد اکثر پنجا ه نفر از علمایی که در مرکز کشور (کابل) مقیم باشند. 2- از شهر هرات و شهر مزار شریف هفت هفت نفر، مرکز ولایات غزنی بامیان و دایکندی چهار چهار نفر، مرکز ولایات قندهار و هلمند دو دو نفر، از مجموع ولایات قندز، بغلان و بدخشان هر کدام دو دو نفر. 3- از ولسوالیهای درجه یک، چهار نفر؛ درجه دو، سه نفر؛ درجه سه، دونفر و درجه چهار یک نفر.


تبصره: ولسوالی
های مختلط که بیست هزار نفر یا بیشتر شیعه داشته باشند درجه سه لحاظ شده و ولسوالیهایی که نفوس شیعه‏ی آن از بیست هزار نفر کمتر باشد درجه چهار ملحوظ گردیده است. 4- از حوزهی علمیه قم پنج نفر محصل افغانی و از مشهد سه نفر محصل افغانی،از نجف اشرف و سایر حوزههای علمی ایران، سوریه و پاکستان به تناسب طلاب افغانی دو نفر یا یک نفر. در فرض امکانات مادی و سیاسی از زنان فاضله توسط کمیسون زنان پنج نفر.


ماده
ی هشتم: اعضای مراکز ولایات و ولسوالی‌ها وحوزههای علمی توسط شوراهای آنها انتخاب میشوند.
ماده
ی نهم: همه اعضای شورای اجرایی اعضای مجمع عمومی میباشند و بقیه 25عضو دیگر توسط شورای اجرائیه انتخاب میشوند که حق شرکت در مجمع عمومی را نیز دارند.


ماده
ی دهم: مجمع عمومی هر سال یک بار جلسهی عادی خود را دایر مینماید.


ماده
ی یازدهم: درصورت تشخیص شورای اجرائیه جلسهی مجمع عمومی بصورت فوق‏العاده و یا زودتر از موعد دایر شده میتواند.


ماده
ی دوازدهم: جلسهی سالانه مجمع عمومی در اول برج میزان در شهر کابل دا یر میگردد. مگر این که شورای اجرایی نظر دیگری داشته باشد.


ماده
ی سیزدهم: اعضای مجمع عمومی باید دارای حد اقل30 سال سن و فارغ از دروس سطح باشد.
تبصره: در محلی که عالمی، به این دو شرط پیدا نشود به کمتر از آن اکتفا می
شود.


وظایف و صلاحیتهای مجمع عمومی


ماده
ی چهار دهم :1- انتخاب هیأت رئیسهی شورای علما . 2- انتخاب اعضای شورای اجرائیه. 3-

ترسیم خطوط کلی کاری در فرض لزوم. 4- استماع گزارش شورای اجرائیه و شوراهای ولسوالیها و مراکز ولایات در رابطه با عملکرد یک سا له. 5- تعدیل اهداف و اساسنامه در صو رت صلاح دید.

 
شورای اجرائیه


ماده
ی پانزدهم: شورای اجرائیه متشکل است از بیست و پنج نفر مرد که با رأی اکثریت اعضای مجمع عمومی برای مدت یک سال انتخاب میشوند.

 
ماده
ی شانزدهم: میشود پنج تن از زنان فاضله توسط کمیسیون زنان به عضویت شورای اجرایی با رضای پدر و یا شوهر شامل شوند.

 
ماده
ی هفدهم: درصورتی که به دلایل موجه مجمع عمومی در موعد معین نتواند تشکیل گردد اعتبا ر

و صلاحیتهای رئیس شورای علما و اعضای شورای اجرایی تا موقع تشکیل مجمع عمومی خود بخود تمدید میشود.


هیأت رئیسه


ماده
ی هجدهم: رئیس شورای علما فاقد سابقهی سوء و دارای مقام علمی عالی و شهرت کافی بین مؤمنین بوده و توانایی خدمت در راستای اهداف شورای علما را از نظر فکری و علمی داشته باشد. و مناسب همین شرایط در تعیین دو معاون حتیالامکان مد نظر رأی دهندگان قرارگیرد. نا مزدهای دارالانشاء باید دارای خط مناسب و قدرت املا و انشاء باشند.


ماده
ی نوزدهم: هیأت رئیسه وظیفه پیشبرد امور شورای اجرایی و تدویر و ادارهی جلسات و آغاز وختم و جمع بندی مذاکرات و جمع آراء و ثبت مصوبات جلسات را به عهده دارد و نیز باید تشنجات را از جلسه دور و اعضا را وادار به حفظ نزاکتهای اخلاقی و دستورات شرعی نمایند.


ماده
ی بیستم: رئیس شورا علما در تصمیم گیری و تصویبات امتیاز خاصی ندارد و تنها یک رأی را مانند سایر اعضا دارد و این حق را دارد که از رأی خود استفاده نکند. بلی در تساوی آرای موافق و مخالف، رأی او به هر طرفی باشد همان طرف مصوبهی شورای اجرایی است.

 
ماده
ی بیست و یکم: رئیس و هیأت رئیسهی شورای اجرایی بلکه همه اعضای شورای اجرایی در مقابل مجمع عمومی مسؤولیت دارند.


ماده
ی بیست و دوم: ادارهی جلسات هفتهای و دعوت مجمع عمومی به عهدهی رئیس شورا میباشد و او میتواند بعضی از وظایف و صلاحیتهای خود را به یکی از معاونان خود تفویض کند.
ماده
ی بیست و سوم: مکاتبات و نامهها به امضای رئیس شورا صادر میگردد.


ماده
ی بیست و چهارم: در غیاب رئیس معاون اول و در غیاب او معاون دوم وظایف رئیس را به عهده میگیرد.
ماده
ی بیست و پنجم: منشی اول، رئیس دارالانشاء و منشی دوم معاون او می‌باشد.


ماده
ی بیست و ششم: حفظ اسناد و ثبت صورت جلسه و تصویبات وظیفهی منشی اول است.

 


ماده
ی ببیست و هفتم: گرفتن امضای اعضای حاضر در جلسات وظیفهی منشی دوم است.


ماده
ی بیست و هشتم: در غیاب منشی اول، منشی دوم وظایف او را انجام میدهد.


ماده
ی بیست و نهم: شورای اجرائیه میتواند یک نفر را به عنوان سخنگو معین نماید و در فرض فقدان و یا غیبت او منشی اول وظیفهی سخنگویی را به عهده دارد.


ماده
ی سی‏ام: اعضای شورای علما مقیم کابل موظف اند در جلسهی شورای اجرایی اخیر هر ماه شرکت نماید.


وظایف شورای اجرایی


ماده
ی سی و یکم: صلاحیت وظایف شورای اجرایی امور زیر است:


1- تشکیل و حضور در جلسات هفته
ای با مراعات اول وقت و آخر آن.


2- اقدامات عملی برای تطبیق اهداف شورای علما که در فصل دوم ذکر شده است.


3- عملی نمودن مصوبات سالانه
ی مجمع عمومی و مصوبات هفتهای شورای اجرایی.


4- فعال نمودن شعبه
های متعدد شورای اجرایی به اساس ضرورت و تصویب آیین نامههای شعبات مذکور.
5- تصویب آیین
نامههای نمایندگیهای شورای علما در داخل و خارج کشور.


6- ایجاد نمایندگی‌ها در همه ولسوالی‏ها و مراکز ولایات که اهل علم شیعه
ی افغانی در آنجا حضور دارند.
7- تصمیم در باره
ی طرح ها و پیشنهادهای وارده و یا تقاضاهای به عمل آمده از طرف نمایندگیها و شعبات و یا از طرف اعضا و سایر مؤمنین.


8- دعوت از اعضای شورای علما مقیم کابل در جلسه‏ی آخر ماه.


تبصره‏ی اول: اعضای مجمع عمومی شورای علما در داخل کشور در صورت حضور در کابل می
توانند در جلسهی آخر ماه شورای اجرایی شرکت کنند.


ماده
ی دوم: رئیسهای شورای نمایندگیهای داخل کشور میتوانند در فرض حضور در کابل در جلسات شورای اجرایی شرکت نمایند.


9- نظارت شورای اجرایی بر عملکرد نمایندگی
ها بوسیلهی مطالعهی گزارشات ماهانهی آنها.

10 – عزل اعضای متخلف شورای اجرایی (و نصب اعضای دیگر و قبول استعفای اعضا از صلاحیت این شورا میباشد).

 11- تکمیل وتعدیل آییننامهی شورای اجرایی از وظایف این شورا بالای دو ثلث اعضا، نصاب معتبر میباشد. عزل و نصب اعضای شورای علما که در کابل مقیم هستند. 12- الغای بعضی از نمایندگیها در فرض لزوم دید در غیاب مجمع عمومی.


ماده
ی سی و دوم: شعبههای شورای اجرایی به قرار ذیل است:


1- دارالانشاء.


2- بخش فرهنگی.


3- بخش تبلیغات.


4- بخش مالی.


5- بخش حوزات علمی.


6- بخش تحقیقات علمی.


7- بخش ارتباطات.


8- بخش تقریب پیروان مذاهب اسلامی.


9- بخش رنان فاضله
ی حوزوی که جلسات هفتهای آنان جداگانه صورت میگیرد.


10 – بخش مناطق محروم.


11- بخش مصالحه بین متنازعین.


12- بخش خدمات اجتماعی.



شورا های ولسوالی و مراکز ولایات


ماده
ی سی و سوم: شورای ولسوالیها و مراکز ولایات عبارت از اهل علم یک ولسوالی یا مراکز ولایات است که در اثر اجتماع، عضویت در شورای علما را پذیرفته اند و یک رئیس و یک معاون و یک منشی برای خود انتخاب کرده اند و موضوع را کتباً با ذکر نام اعضا و هیأت رئیسه و امضاهای آنان به شورای اجرایی ابلاغ نموده اند.


ماده
ی سی و چهارم: شوراهای ولسوالی و مرکز ولایت زیر نظر و هدایت شورای اجرایی فعالیت مینمایند و رسمیت آنان در شورای علما به قبولی شورای اجرایی میباشد.


ماده
ی سی و پنجم: شورای ولسوالی و مرکز ولایت نصاب معین ندارد.


وظایف شورا های ولسوالی و مرکز ولایت


ماده
ی سی و ششم: جمع شدن اعضا ماه دو مرتبه در محل تعین شده به منظور تبادل نظر در باره‌ی سامان یافتن بهتر امور دینی و حل منازعات و اصلاح مشکلات مؤمنین و تحسین چگونگی تبلیغات و امور فرهنگی و ارتباطات با علمای خارج منطقه در فرض ضرورت و در بارهی سیستم درسی و ادارهی طلاب و در بارهی تحقیقات علمی و در فرض امکان و بالاخره در راستای اهداف شورای علما و راحتی حال مؤمنین و ارائهی طرحهای جدید به شورای اجرایی به منظور تصویب آن.


ماده
ی سی و هفتم: دادن گزارش کتبی از فعالیتهای ماهانه به شورای اجرایی.


ماده
ی سی و هشتم: عمل کردن به آیین نامه‌ی نمایندگی‌ها.


ماده
ی سی و نهم: انتخاب اعضای مجمع عمومی مطابق سهمیهی مشخص شده در اساسنامه و اعزام آنان به کابل در برج میزان هر سال.


ماده
ی چهلم: مصارف کرایهی موتر و اباته و اعاشهی اعضای مجمع در روزهای جلسه به عهدهی شورای اجرایی میباشد.


شعبه
ی زنان


ماده
ی چهل و یکم: دختران و زنانی که درس حوزهای خوانده اند میتوانند عضو شعبهی زنان گردند و این شعبه میشود در کابل و جاهای دیگر که حد اقل سه عضو داشته باشد فعال گردد. و نیز نمایندگیهایی در حوزههای علمیهی خارج کشور، قابل تشکیل و فعالیت است.
ماده‌ی چهل و دوم: جلسات هفته
ای در کابل و مراکز ولایات و دو هفتهای در (ولسوالیها) شعبهی خانم ها، جدا از جلسات اهل علم مردها برگزار میگردد.


ماده
ی چهل و سوم: با در نظر داشت شرایط امنیتی و اقتصادی میشود زنان هم گردهمایی مستقل سالانه در مرکز داشته باشند.


ماده
ی چهل و چهارم: آیین‌نامه‌ی شعبات زنان مطابق شرایط زمان و مکان از جانب خود آنان وضع و به شورای اجرایی جهت تصویب ارائه میشود.


ماده
ی چهل و پنجم: در تمام حوزه‌های علمیه که محصلین افغانی سطح تمام وجود دارند و تعداد آنان از ده نفر بیشتر است میتوانند نمایندگی شورای علما را دایر و یک رئیس و یک معاون و یک منشی را از بین خود انتخاب و کتباً با ذکر اسامی و امضاهای خود به مرکز اطلاع دهند و از شورای اجرایی اجازهی فعالیت را کسب کنند.


ماده
ی چهل و ششم: در مرحلهی ابتدایی این نمایندگیها آیین نامهی کاری خود را مطابق امکانات و اوضاع محل وضع و برای تصویب به شورای اجرایی میفرستند.
ماده
ی چهل و هفتم: دعوت از نمایندگان این نمایندگیها در مجمع عمومی، وابسته به امکانات مالی شورای اجرایی میباشد.


متفرقه: ماده
ی چهل و هشتم: مقر اصلی شورای علمای شیعهی افغانستان کابل است و در مواقع خاص شورای اجرایی می‌تواند موقتاً تصمیم دیگری بگیرد.


ماده
ی چهل و نهم: این اساسنامه در روشنایی مقررهی سازمانهای اجتماعی وزارت عدلیه که به شمارهی 152 مورخ 15/8/1381 به امضای رئیس دولت انتقالی رسیده است، تدوین و به تاریخ 8/7/1382 توسط مجمع عمومی [شورای علمای شیعه] تصویب شد و طبق قانون، به ریاست انسجام وزارت عدلیه اطلاع داده میشود. چنانچه آن ریاست ملاحظاتی داشته باشد صلاحیت تعدیل آن به شورای اجرایی داده شده است.

منبع :پایگاه اطلاع رسانی جهان اسلام