کنکاش پیرامون پیمان ننگین امنیتی افغانستان و امریکا

کنکاش پیرامون  پیمان ننگین امنیتی افغانستان و امریکا

 

آنچه در پیمان نامه ننگین امنیتى آمریکا - افغانستان در نظر گرفته شده، بسیار فراتر از کاپیتولاسیون مصطلح است و از شمول بسیار بیشترى برخوردار مى‏باشد به‏طورى‏که در جهان امروز نمى‏توان مشابهى براى آن پیدا کرد.

متن چند پرسش و پاسخ درباره این پیمان نامه ننگین به شرح ذیل است»

پرسش: این روزها خبرهاى مختلفى درباره احتمال امضاى توافقنامه امنیتى میان آمریکا و افغانستان در رسانه‏ها دیده مى‏شود. در روزهاى اخیر هم‏چنین گفته شده که قرار است درباره این توافقنامه، «لویى جرگه» تصمیم بگیرد. لطفاً نخست درباره لویى جرگه توضیحاتى بدهید.

پاسخ: همان‏گونه‏که اشاره کردید، قرار است روز پنجشنبه 30 آبان‏ماه جارى مجلس ریش‏سفیدان افغان که به «لویه جرگه» معروف است، در کابل تشکیل شود تا تکلیف بندهاى مهم پیمان امنیتى و استراتژیک میان افغانستان و آمریکا را روشن کند.

عنوان «ریش‏سفیدان»، مربوط به دوران قبل از اشغال افغانستان توسط آمریکاست ولى بعد از اشغال و در دوران ریاست جمهورى حامد کرزى، زنان نیز به «لویه جرگه» راه یافتند و در واقع «گیس‏سفیدان» نیز به «ریش‏سفیدان» ضمیمه شدند هرچند بنا به مصالحى که باز هم حامد کرزى تشخیص داد، سن اعضاء «لویه جرگه» نیز کاهش داده شده و اکنون سفیدى موى سر و صورت نیز معیار عضویت در این مجلس نیست. با این‏که «لویه جرگه» همچنان به‏معناى مجلس شیوخ یا پیران است.

فلسفه وجودى «لویه جرگه» این است که در مهم‏ترین مسائل کشور افغانستان از قبیل تعیین نوع نظام حکومتى، چگونگى محتواى قانون اساسى و روشن‏ساختن تکلیف مسائل و امور غامض، تصمیم‏گیرى کند. با این ویژگى‏ها شاید بتوان «لویه جرگه» را به «مجلس مؤسسان» یا جماعتى که در فقه سیاسى با عنوان «اهل حل و عقد» از آن‏ها یاد مى‏شود، تشبیه کرد.

پرسش: چرا موضوع امضاى توافقنامه امنیتى به لویى جرگه ارجاع شده است؟

پاسخ: علت ارجاع به لویى جرگه، حساسیت بندهاى مهم پیمان امنیتى درازمدتى است که آمریکا در صدد است با دولت افغانستان امضا کند و رئیس‏جمهور حامد کرزى براى آن‏که خود را از عوارض منفى آن مصون نگهدارد، این تصمیم‏گیرى را به «لویه جرگه» واگذار کرده است.

پیمان امنیتى بلندمدت مورد نظر آمریکا درصورتى‏که امضا شود، به ارتش آمریکا اجازه ماندن در افغانستان را براى مدتى که پایان آن نامعلوم است و شاید همیشگى باشد، مى‏دهد و به‏همین‏جهت با مخالفت شدید مردم و احزاب سیاسى افغانستان مواجه شده و همین مخالفت‏ها حامد کرزى را وادار به کنار کشیدن از تصمیم‏گیرى و احاله آن به «لویه جرگه» کرده است.

پرسش: در صورت امکان، درباره مفاد این قرارداد توضیحاتى بدهید.

پاسخ: بندهاى مهم و حساس پیمان امنیتى آمریکا - افغانستان را مى‏توان در این سرفصل‏ها خلاصه کرد:

- حضور درازمدت یا دائمى نظامیان آمریکائى در افغانستان؛

- تأسیس پایگاه‏هاى نظامى در هر نقطه از افغانستان که آمریکا بخواهد؛

- آزادى عمل نظامیان آمریکائى براى انجام هرگونه عملیات نظامى؛

- مجازبودن نظامیان آمریکائى در استفاده از هر نوع سلاح دفاعى و تهاجمى در افغانستان؛

- مصونیت قضائى اتباع آمریکا در افغانستان.

محتواى این بندها اگر به مستعمره‏ساختن افغانستان توسط آمریکا تفسیر شود، سخن گزافى نیست. به‏عبارت‏دیگر، مى‏توان گفت آمریکا در صدد است با این پیمان، افغانستان را به ایالت پنجاه و سوم خود تبدیل کند و کلیه اختیارات حکومتى را از دولت افغانستان سلب نموده و در اختیار خود درآورد. قبلاً نیز در زمینه مخابرات، چنین محدودیتى براى دولت کابل ایجاد شد به‏طورى‏که اکنون مخابرات افغانستان بدون اجازه آمریکا حق استفاده از هیچ فرکانسى را ندارد. چنین وضعیتى را در عرف روابط بین‏الملل مى‏توان «کاپیتولاسیون جامع» یا همه‏جانبه نامید. عنوان «کاپیتولاسیون» معمولاً براى مصونیت قضائى اتباع یک کشور در کشور میزبان به‏کار مى‏رود ولى آنچه در پیمان امنیتى آمریکا - افغانستان در نظر گرفته شده، بسیار فراتر از کاپیتولاسیون مصطلح است و از شمول بسیار بیشترى برخوردار مى‏باشد به‏طورى‏که در جهان امروز نمى‏توان مشابهى براى آن پیدا کرد. البته در دهه‏هاى گذشته مشابه این پیمان را آمریکا در ژاپن و کره جنوبى به اجرا در آورد که موجب اعتراضات شدید مردم به‏خاطر ناامنى‏ها و فساد اخلاقى ناشى از تجاوز نظامیان آمریکائى به نوامیس مردم این کشورها گردید. در سال‏هاى اخیر نیز دولت آمریکا تلاش کرد چنین پیمانى را با دولت عراق امضا کند ولى موفق نشد و به خارج ساختن نظامیان خود از این کشور و اقامت تعداد محدودى از آن‏ها تحت ضوابط مشخصى تن داد.

پرسش: اگر بخواهیم مهم‏ترین عوارض امضاى این توافقنامه را براى کشور افغانستان و هم‏چنین همسایگان آن برشمرد، به چه مواردى مى‏توان اشاره کرد؟

پاسخ: عوارض منفى و پیامدهاى ناگوار امضاى پیمان امنیتى میان آمریکا و افغانستان را همان‏گونه‏که مردم، سران احزاب و فعالان سیاسى افغانستان و تعدادى از دولت‏هاى همسایه این کشور برشمرده‏اند، مى‏توان این‏گونه فهرست کرد:

- گسترش ناامنى در افغانستان همان‏گونه‏که تا کنون نیز ره‏آورد اشغالگران بوده است؛

- ایجاد فساد اخلاقى و تجاوز به نوامیس مردم؛

- بر باد رفتن استقلال ملى افغانستان؛

- خدشه واردشدن به روابط افغانستان با کشورهاى همسایه.

یکى از عوارض بسیار منفى پیمان امنیتى آمریکا - افغانستان، مشکلاتى است که براى همسایگان افغانستان به ویژه ایران، پاکستان و هند پدید خواهد آمد. آزادى عمل نظامیان آمریکائى در خاک افغانستان در زمینه‏هاى ایجاد پایگاه، در اختیار گرفتن انواع سلاح‏هاى دفاعى و تهاجمى، انجام هر نوع عملیات نظامى که خود لازم بدانند و رفت‏وآمدها و نقل و انتقالات داخلى و برون‏مرزى بدون آن‏که نیازى به نظارت و اجازه دولت افغانستان داشته باشند، یک تهدید آشکار علیه همسایگان این کشور است. به‏همین‏دلیل، دولت‏هاى همسایه نیز به این پیمان اعتراض دارند و از دولت کابل خواسته‏اند از پذیرش و امضاى آن خوددارى کند.

ورود به‏جزئیات پیمان مورد نظر آمریکا به مجال بیشترى نیاز دارد، اما اشاره به این نکته در اینجا مفید است که در این پیمان حتى ورود و خروج اتباع آمریکا، اعم از نظامى و غیرنظامى، هیچ نیازى به اجازه دولت افغانستان ندارد و تنها اقدامى که براى خالى‏نبودن عریضه مى‏تواند صورت بگیرد، اینست که درباره تعداد ورودى‏ها و خروجى‏ها به مقامات افغان اطلاع داده شود! حتى پلیس افغانستان حق بازرسى خودروهاى مشکوک آمریکائى‏ها را نیز ندارد.

علاوه بر این‏ها نیروهاى آمریکائى درصورت امضاشدن پیمان امنیتى، حق تردد در فرودگاه‏هاى بگرام، کابل، شیندند، قندهار و هرات را نیز بدون هیچ محدودیتى خواهند داشت. بدین‏ترتیب، دولت افغانستان فقط یک ناظر محترم! است که البته نظارتش نیز فقط استطلاعى است نه استصوابى. در برابر چنین ظلم بزرگى، طبیعى است که مردم افغانستان اقدام به اعتراض کنند و احزاب این کشور نیز مخالفت خود را با پیمان مورد نظر آمریکا اعلام نمایند و خواستار لغو آن شوند. همسایگان افغانستان نیز این پیمان را علاوه بر این‏که نقض حاکمیت دولت افغانستان تلقى مى‏کنند، تهدیدى نیز علیه امنیت خود مى‏دانند و همگى خواستار تصویب‏نشدن آن توسط «لویه جرگه» هستند.

اکنون این 2500 عضو «لویه جرگه» افغانستان هستند که باید تصمیم بگیرند کشور خود را به ایالت پنجاه و سوم آمریکا تبدیل کنند و در جهان مترقى امروز و بعد از آن همه مبارزه که مردم افغانستان براى آزادى و استقلال کشور خود کردند، زیر بار استعمار بروند یا دست رد بر سینه دولتمردان زیاده‏خواه آمریکا بزنند و کشور خود را براى همیشه از یوغ بردگى شیطان بزرگ نجات دهند. ریش‏سفیدان افغان اکنون در برابر آزمونى تاریخى قرار دارند و تنها درصورتى که زیر بار ننگ کاپیتولاسیون مورد نظر آمریکا نروند، مى‏توانند آبرو و اعتبار نهاد آبرومند «لویه جرگه» را حفظ کنند.

منبع: خبرگزاری تسنیم